استرس

استرس

واکنش های فیزیکی ناشی از استرس

اعضای داخلی بدن ما ، توسط دستگاه عصبی خودکار یا نباتی ANS، کنترل و تنظیم می شوند . ANS شامل دو سری اعصاب است که عکس هم عمل می کنند . دستگاه عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک نام دارد . سیستم سمپاتیک اعضای داخلی را توسط اعصاب نخاعی به مغز ارتباط می دهد و در مواقع بروز استرس ، آن ها را برای عمل آماده می کند . از طرفی رشته های عصبی پاراسمپاتیک شامل اعصاب مغزی و قطعات اعصاب کمری نخاعی است که وظیفه ی بازگرداندن بدن به حالت تعادل را بعد از تحریک توسط سیستم عصبی سمپاتیک بر عهده دارد .

این بدان معنی است که سیستم عصبی سمپاتیک بعد از هر بار تحریک ، یک سری فرآیندهای فیزیکی مثل انقباض عمومی ماهیچه ها ، گشاد شدن مردمک چشم ، کاهش ترشح بزاق ، گشاد شدن برونش ها ، باز شدن روزنه های عرق در پوست و افزایش تعریق ، تنگ شدن و سفت شدن روده ها و شل شدن مثانه ها را موجب می شود . کبد نیز به منظور آزاد کردن قند به داخل جریان خون و تامین هر چه بیشتر انرژی ، فعال می شود . هورمون هایی چون آدرنالین و کورتیکواستروئیدها نیز به داخل سیستم پمپاژ می شوند که افزایش سرعت تنفس و افزایش ضربان قلب را در بر دارند . همزمان با به وقوع پیوستن این تغییرات ، دستگاه عصبی خودکار ، فرآیندهای گوارشی را کند می کند .

به محض پایان یافتن شرایط استرس زا ، شاخه ی پاراسمپاتیکی سیستم عصبی همه ی فرآیندهای مذکور را معکوس می کند ، یعنی مردمک ها دوباره کوچک می شوند ، بزاق آزادانه ترشح می شود ، راه های هوایی ریه منقبض می شوند ، سرعت قلب کاهش می یابد ، روزنه های عرق بسته می شوند ، مثانه منقبض می شود و اعمال گوارشی دوباره تحریک می شوند ، صفرا دوباره آزاد شده و هضم چربی ها را تسهیل می کند .

برای این که در فهم این فرایندهای فیزیکی به شما کمک کرده باشیم ، برای نمونه یکی از این شرایط را که ممکن است در بعضی افراد استرس و اضطراب  ایجاد کند بیان می کنیم .

موقعیت

قرار است شماد در حضور جمعی از افراد صحبت کنید . کمی نگرانید و استرس دارید . وقتی مشغول تمرین هستید ، واکنش های فیزیکی زیر را در خود احساس می کنید :

– دهانتان خشک وصدایتان بم تر و بلند تر می شود ، (جریان بزاق کاهش پیدا کرده و ماهیچه های گلو منقبض شده است .)

-قلب شما تندتر می زند و تنفستان نامنظم می شود ، (ماهیچه های سینه منقبض ، برونش ها متّسع و آدرنالین آزاد شده است .)

– در مقایسه با حالات عادی بیشتر به دستشویی می روید ، (مثانه شل شده است .)

-دچار یبوست شده اید یا دل درد گرفته اید ، (ماهیچه ها سفت شده اند .)

-دستهایتان خیس و چسبناک شده اند ، (روزنه های عرق باز و تعریق افزایش یافته است .)

-مضطرب هستید و در دلتان چیزی فرو میریزد، (آدرنالین در حال ورود به سیستم است .)

– نمی توانید آرام بگیرید ، مدام راه می روید، دست ها و زانوهایتان می لرزد ،(سطح قند خون به منظور تامین انرژی بیشتر بالا رفته است ، آدرنالین و کورتیکواستروئیدها واکنش های بدن را تشدید می کنند .)

همان گونه که ملاحظه می کنید علائم استرس تنها علائم روانی نیستند ، بلکه تغییرات بسیار ملموس و واقعی هستند که در نتیجه ی فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک و تغییر در ثبات شیمیایی خون ایجاد می شوند . به هر حال این ذهن شماست که در نهایت شدت عکس العمل را تعیین می کند .به گزارش آسان طب بسته به طرز فکر ، باورها و پیش زمینه های کلی که دارید ، ممکن است شرایط غیر عادی را به عنوان امری اسیب رسان یا خطرناک ارزیابی کنید . بعضی ها در چنین شرایطی با دید کاملا مثبت ، به آسانی با مشکلات مواجه می شوند و در رویارویی با حوادث غیر مترقبه در بهترین حالت ممکن خود هستند . حال آن که برخی دیگر در چنین شرایطی احساس خطر می کنند و گرفتار دام استرس می شوند . استرس علایم فیزیکی و روحی گوناگونی دارد .

اثرات دستگاه عصبی سمپاتیک می تواند بسیار مفید باشد . به علاوه این سیستم همیشه فعال نمی شود و همیشه هم اثرات شدیدی بر جای نمی گذارد . در مواقعی که نیاز به یک واکنش سریع و مثبت در مقابل استرس وجود دارد ، افزایش جزئی انقباضات بدن همراه با بالارفتن سطح انرژی و بالطبع افزایش سرعت عکس العمل ، ارزش بسیاری دارد ، اما شدت یافتن این واکنش هاست که مشکل ساز می شود و اغلب قدرت تحمل را از ما سلب می کند .

وقتی سیستم سمپاتیک در دراز مدت به طور مداوم تحریک شود ، ممکن است بدن بتواند برای مدتی با آن سازگار شود ، ولی به محض این که مساله دیگری به این مشکل اضافه شود –مانند مشکلات ناشی از رژیم غذایی نا مناسب ، استعمال دخانیات ، مصرف مشروبات الکلی و بی خوابی – بدن شما دیگر پاسخگو نخواهد بود و صدمات جبران ناپذیری را متحمل خواهد شد . نکته ی مهم این است که نوعی اعتیاد به کار زیاد و فعالیت بیش از حد هم وجود دارد . به گزارش آسان طب اگر سیستم پاراسمپاتیک هرگز برای به کار افتادن و معکوس کردن فرآیندهای سمپاتیکی فرصت پیدا نکند ؛ اعضای داخلی بدن خسته می شود و کارایی خود را از دست می دهند . درست مثل این که هنگام رانندگی همیشه با سرعت بالا و دنده ی سنگین حرکت کنید ، بالاخره روزی موتور شما دچار مشکل خواهد شد .

اگر چه هر دو سیستم و پاراسمپاتیک به طور غیرارادی فعالیت می کنند ، ولی ما میتوانیم روزانه با اختصاص دادن زمانی برای یک استراحت مناسب ، سیستم پاراسمپاتیک را فعال کنیم . البته این کار مساوی با گذاشتن پاهایتان بر روی صندلی و روشن کردن سیگار نیست ! استفاده از رژیم حاوی غذاهای سریع الهضم ، انجام کارهایی برای بالا بردن اعتماد به نفس و تقویت مثبت نگری نیز از جمله کارهایی هستند که شما را در این راه یاری می دهند و استرس شما را کاهش می دهد .علائم هشدار دهنده اضطراب

تظاهرات فیزیکی استرس

– گرفتگی یا انقباض ( در گلو ، سینه ، شکم ، شانه ها ، گردن و آرواره ها)

– سردرد و میگرن

– کمردرد

– گردن درد

– تنفس نامنظم

– تپش قلب

– کم آوردن نفس ، حتی هنگام استراحت

– ناآرامی و ور رفتن بیهوده با اشیا یا تکان دادن مداوم بدن یا دست و پا

– پرش های عضلانی (تیک) در صورت ، چشم ، دهان و …

– دهان خشک

– صدای بم وبلند

– عرق کردن

– دست و پای سرد

– لرزش

– گیجی واحساس عدم تعادل

– خستگی زیاد و احساس کوفتگی

– دل درد و “فروریختن چیزی در دل” (نوعی احساس عصبی در معده داشتن)

– سوء هاضمه

– تهوع

– تکرر ادرار

– اسهال

– مشکلات خواب

– مشکلات جنسی

– زخم معده

– حساسیت بیش از حد به صدا