انواع کوارتز 

انواع کوارتز

کوارتز( بر اساس لغتي به زبان اسلاوي به معني سخت نام گذاري شده) نامي براي گروهي از کاني ها با ترکيب شيميايي (Sio2) يکسان و خواص فيزيکي مشابه است.

اين خانواده جزو سنگ هاي نيمه قيمتي محسوب شده و رنگ هاي مختلف آن در جواهرات مورد استفاده قرار مي گيرد که با توجه به رنگ هاي متفاوت آن داراي نام هاي تجاري مختلفی هستند.

کوارتز يک ويژگي خاص دارد که آن خاصيت پيزو الکتريسيتي است ، به اين معني که هنگامي که تحت فشار يا جريان الکتريسيته قرار مي گيرد، الکتريسيته ساکن توليد مي کند. به همين دليل در ساعت هاي کوارتز و ساير وسايل کنترل کننده فرکانس به کار مي رود. Rock Crystal (دُر کوهي)

اين نام براي سنگ هاي شفاف و بي رنگ خانواده کوارتز استفاده مي شود و توسط کوهنوردان يونان قديم کشف شد که تصور ميشد يخي است که هيچگاه آب نمي شود.

اين نوع رنگ از خانواده کوارتز اغلب به صورت صفحه دار ويا به صورت کروي برش مي خورند.نوع برش خورده آن، به دليل بي رنگي طبيعي،پاکي و سختي خوب مي تواند به عنوان شبه الماس مورد استفاده قرار گيرد.

اغلب کوارتز هاي بي رنگ به صورت شفاف داراي ناخالصي هايي هستند که با چشم غير مسلح ديده مي شوند که به آنها Sagnetic Quartz مي گويند.Rutile معروف ترين ناخالصي در کوارتز بي رنگ است. ناخالصي Rutile مي تواند همانند ناخالصي هاي مويي شکل تا سوزني شکل نازک باشند. ناخالصي هاي سوزني شکل به دسته اي از کاه يا گندم شباهت دارد. اين ناخالصي ها نبايد زياد نازک بوده و پخش نشده باشند.

ناخالصي هاي مويي شکل به رنگ قرمز يا طلايي کوارتز Rutilated ناميده مي شوند.

از مهمترين منبع کوارتز بي رنگ در حال حاضز، برزيل، ماداگاسکار، سوئيس و آمريکا هستند.Amethyst (اَمِتيست)

براي قرن ها Amethyst هاي با کيفيت در جواهرات مذهبي و تاج هاي سلطنتي مورد استفاده قرار مي گرفت. امروزه آمتيست يکي از محبوترين سنگ هاي رنگي و يکي از با ارزش ترين سنگ هاي خانواده کوارتز است.

سنگ هاي ارغواني رنگ ديگري همچون Sapphire و Tanzanite وجود دارند اما امتيست داراي رنگ ارغواني يکدستي است. اين رنگ امتيست در بهترين کيفيت از ارغواني مايل به بنفش تا ارغواني مايل به قرمز بوده و در نوع تجاري آن تا بنفش مايل به خاکستري مي باشد. درجه تيرگي و روشني رنگ (Tone) آن هم مي تواند از روشن تا خيلي تاريک تغيير کند. دليل اين گستردگي رنگ، عموماً غلظت بسيار زياد در نوک کريستال امتيست بوده و ساير قسمت هاي آن بي رنگ است. درحقيقت رنگ امتيست نتيجه پرتوافکني طبيعي بر عنصر آهن موجود در ترکيب شيميايي آن مي باشد.

آن دسته از امتيست هايي که داراي مقداري از رنگ قهوه اي هستند، از ارزش پايين تري برخوردار مي باشند.

تمام امتيست هايي که به صورت صفحه خورده برش مي خورند داراي پاکي خوبي بوده و ساير امتيست ها با ناخالصي هاي زياد به صورت دامله برش مي خورند. قابل ذکر است که امتيست هاي با کيفيت به صورت برش هاي صفحه دار فانتزي (به غير از برش برليان) تراش مي خورند.

کشورهاي برزيل و زامبيا از منابع مهم توليد امتيست محسوب مي شوند.Citrine (سيترين)

اين رنگ از خانواده کوارتز سنگ هاي شفاف از رنگ زرد کم رنگ تا نارنجي مايل به قهوه اي هستند. رنگ فريبنده آن باعث شده است که پر فروش ترين سنگ زرد تا نارنجي رنگ موجود در بازار هاي جهاني مي باشد. از اين رنگ خانواده کوارتز به عنوان شبه سنگ هايي براي توپاز و حتي ياقوت زرد استفاده مي شود.

رنگ زرد سيترين از آهن موجود درآن ناشي مي شود. زرد غليظ تا نارنجي مايل به قرمز بدون تکه رنگ قهوه اي در سيترين نيز به چشم مي خورد.

امروزه به دليل کمياب شدن سيترين طبيعي، امتيست هاي بدون کيفيت و به رنگ بنفش کم رنگ را با حرارت مورد بهسازي با حرارت قرار داده و به زرد يکدست تبديل مي کنند و به جاي سيترين در بازار به فروش مي رسانند.

بزرگترين معدن طبيعي سيترين در کشورهاي بوليويا، اسپانيا، ماداگاسکار، مکزيک و اروگوئه است و اکثر امتيست هاي معادن برزيل هم به صورت بهسازي شده با حرارات به سيترين تبديل مي شوند.Ametrin (اَمِترين)

نام تجاري براي سنگي شفاف و در دورنگ را امترين مي نامند. اين سنگ ترکيبي از سيترين و امتيست است.

يهترين رنگ آن ترکيبي از نارنجي تيره تا متوسط و صورتي روشن تا تيره يا صورتي مايل به بنفش است. سنگ هاي بزرگ آن بيشتر از 5 قيراط وزن دارند. به منظور نشان دادن دو رنگي آن معمولاً هم به صورتي مستطيل شکل برش مي خورند.

تنها يک معدن طبيعي در شرق بوليويا در آمريکاي جنوبي براي امترين وجود دارد. با کمک بهسازي مي توان امترين هايي از کوارتز ساخت که دو رنگي آنها طبيعي نيست.

قابل ذکر است که اکثرامترين هاي موجود در بازار به روش حرارت يا پرتو افکني يا ترکيبي از هر دوي آنها مورد بهسازي قرار گرفته اند.Smokey Quartz (کوارتز دودي)

اين رنگ از خانواده کوارتز از قهوه اي مايل به زرد روشن يا نارنجي-قهوه اي تا قهوه اي تيره است که بيشتر به رنگ مشکي ديده مي شود. کوارتز دودي با رنگ قهوه اي بسيار تيره را Marion مي نامند.علت رنگ آن پرتوافکني به صورت طبيعي است. با کمک پرتوافکني در آزمايشگاه مي توان کوارتز هاي بي رنگ را به کوارتز دودي تبديل نمود.Rose Quartz (کوارتز صورتي)

اسم اين سنگ از رنگ آن گرفته شده است، رنگي از صورتي بسيار روشن تا صورتي متوسط تيره. به دليل آنکه از کيفيت خوبي برخوردار هستند به صورت صفحه دار برش مي خورند.

هنگاميکه اين سنگ داراي ناخالصي هايي باشد ممکن است پديده ستاره اي را نشان دهد که به همين علت آن ها را به صورت دامله برش داده تا پديده را نشان دهد. از معادن آن مي توان به برزيل، هند، ماداگاسکار و سريلانکا اشاره نمود.