اثر استرس بر حافظه
اثر استرس بر حافظه
فهرست مطالب مقاله
استرس فشار و فرسایش بدن به هنگامی است که با محیط پیوسته در حال تغییر سازگار شویم.
چنین تغییراتی آثار جسمانی و هیجانی بر ما می‌گذارد
و می‌تواند احساسات مثبت یا منفی ایجاد کند.
در صورت مثبت بودن ، اثرات استرس ما را ناگزیر به عمل می‌کند،
هوشیاری تازه و چشم انداز مهیج جدیدی برای ما به ارمغان می‌آورد.
استرس عبارت است از مجموعه فنومنها يا پديده هاي بيولوژيكي غير اختصاصي كه به وسيله عوامل زيان آورخارجي ايجاد مي شوند.
اين فنومنها شامل صدمه و دفاع مي باشند.
آثار منفی استرس احساس بی اعتمادی ، طرد ، خشم و افسردگی می‌آفریند
که این احساسات به نوبه خود به مشکلاتی مانند سردرد ، ناراحتی معده ، جوش و خارش پوست ، بی‌خوابی ، زخم معده ، فشار خون بالا ، بیماری قلبی و سکته مغزی می‌انجامد.
مرگ یک عزیز ، تولد یک کودک ، ارتقای شغلی یا ایجاد یک رابطه جدید استرس به دنبال می‌آورد.
چون این تغییرات ما را مجبور به سازگاری مجدد با زندگی خود می‌کند.
سازگاری با شرایط متغیر ، بسته به نوع واکنش ما می‌تواند کمک کننده یا آسیب رساننده باشد.
استرس مي‌تواند بر توانائي ما براي يادگيری و حافظه اثرات تخريبی به جا بگذارد،
درست مانند شرايط آزمايشگاهی يادگيری را تخريب كند.
همچنين استرس مي تواند انرژي هاي اصلي حيات را كاهش داده و آنها را تار و مار كند.
غده تيموس، مركز اصلي انرژي و روشنائي بزرگ و عشق و نيروي حيات مي باشد
و نقش آن توليد نوعي از سلولهاست به نام سلولهاي T كه مامور پيدا كردن سلولهاي معيوب و از بين بردن آنها در هنگام قرار گرفتن در معرض استرس مي باشد .
شواهد زيادي دلالت بر اين دارد كه هورمونهاي داخلي مر بوط به استرس مانند اپي نفرين و كورتيكو استئورون مي‌تواند حافظه را در حيوانات تقويت كند.
اخيرا اولين مدركي كه بدست آمده نشان مي‌دهد، هورمون داخلي استرس (اپي نفرين )مي‌تواند حافظه انساني را تقويت و تثبيت كند.
البته طبق يافته‌هاي بدست آمده يادگيري بعد از فعاليت هورمون استرس نمي‌تواند بطور يكنواخت حافظه را براي تمام اطلاعات كسب شده افزايش دهد
و بيشتر تحت تاثير ميزان تحريك رمز اوليه در تعديل حافظه براي آن ماده مي باشد.
قرار گرفتن در معرض يك حادثه پر استرس اثرات بزرگي بر روي رفتارهاي يادگيري و عملكرد دارد.
گاهي اوقات به حافظه آسيب مي رساند و گاهي سبب تقويت حافظه مي‌شود .
وقتي كه ترسيده ايد و يا عصبي و يا دچار استرس هستيد، نوعي ترشح سمي در بدنتان بوجود مي‌آيد
كه باعث گرفتگي كانالهاي انرژي و از بين رفتن اشتها ، سوء هاضمه، بالا رفتن فشار خون، تپش قلب، بي‌خوابي و بروز احساسات منفي مي‌گردد.
حيواناتي كه در معرض استرس اجباري (بي وقفه) قرار مي‌گيرند علائم ديگري نظير خواب، خوردن، زخم معده و كاهش ايمني را نشان مي‌دهند.
مگر اينكه اثر استرس از آنها برداشته شود.
اين پديده در حيوانات نمونه اي از دپرس شدن (افسردگی) مي باشد .
راز يادگيري در با نشاط بودن، تفريح كردن و لذت بردن است.
پس زماني كه اينها وجود داشته باشد بدنتان آموختن را مي پذيرد و بهتر موضوعات در حافظه شما مي ماند.
چگونه می‌توان استرس را از زندگی خود حذف کرد؟
استرس مثبت بر تازگی و ابتهاج زندگی می‌افزاید.
همه ما با تحمل میزان معینی از استرس زندگی می‌کنیم.
سر رسیدن مهلت ، رقابتها ، برخوردها و حتی ناکامی‌ها و نگرانی‌ها به زندگی‌ها عمق و غنا می‌بخشد.
هدف ما حذف استرس نیست، بلکه فراگیری چگونگی استفاده از آن به منظور کمک به خود است.
استرس کمتر از حد ، عامل خمودگی است
و در ما احساس خستگی و رخوت بر جای می‌گذارد.
از سوی دیگر ، استرس مفرط تنش ایجاد می‌کند.
آنچه ما بدان نیازمندیم، یافتن سطح بهینه و مطلوبی از استرس است که ما را برمی‌انگیزد، ولی ما را در خود غرق نمی‌کند.
چگونه می‌توان فهمید سطح بهینه استرس برای افراد چیست؟
سطح واحدی از استرس که برای همه انسانها بهینه باشد، وجود ندارد.
هر یک از ما مخلوقاتی منحصر به فرد با نیازهای ویژه هستیم.
بنابراین ، آنچه برای یک شخص ناراحت کننده است،
چه بسا برای دیگری شادی آفرین باشد.
حتی وقتی ما روی ناراحت کننده بودن رویدادهای خاص توافق داریم،
احتمالا در واکنشهای فیزیولوژی و روان شناختی به آن حادثه با هم تفاوت داریم.
شخصی که شیفته مذاکره و حل اختلاف و تحرک شغلی است،
اگر شغلی یکنواخت و بدون تحرک داشته باشد، در فشار و استرس قرار می‌گیرد.
در حالی که شخصی که به شرایط ثابت علاقه‌مند است،
وقتی در شغلی قرار گیرد که وظایفش از تنوع بالایی برخوردار باشد، به احتمال زیاد خود را در تنگنای استرس احساس می‌کند.
قبل از قرار گرفتن در معرض تغییرات آزار دهنده ، این موضوع که استرسهای شخصی ما چه هستند و میزان تحمل ما در برابر آنها چقدر است، به شیوه زندگی و سن ما بستگی دارد.
اگر شما علائم استرس را تجربه می‌کنید و اگر استرس در سطحی فراتر از سطح بهینه استرس شما قرار دارد، باید از استرس زندگی خود بکاهید و یا توانایی مقابله و اداره استرس خود را بهبود بخشید.
چگونه می‌توان استرس را بهتر اداره کرد؟
شناسایی استرس مداوم و آگاه شدن از اثرات آن بر زندگی ما ، برای کاهش اثرات زیان آور آن کافی نیست.
همانطوری که منابع زیادی برای استرس وجود دارد، امکانات بسیاری هم برای اداره آن وجود دارد. ولی آنچه بدان نیازمندیم، تلاش برای تغییر است،
تغییر منبع استرس و یا تغییر واکنش نسبت به آن منبع.
برای این منظور چه کار می‌توانید انجام دهید؟
از منابع استرس ، واکنشهای هیجانی و بدنی خود آگاه شوید.
به ناراحتی و تشویش خود توجه کنید.
آنها را نادیده نگیرید. مشکلات خود را به اجمال بررسی نکنید.
تعیین کنید چه رویدادهایی شما را ناراحت می‌سازد.
به خودتان درباره معنای این رویدادها چه می‌گویید؟
چگونگی پاسخ بدنتان را نسبت به استرس مشخص کنید.
آیا مضطرب می‌شوید؟ یا دلخور؟
اگر چنین است، به چه شیوه‌ای دچار این احساسات می‌شوید؟
مشخص کنید چه تغییری می‌توانید ایجاد کنید؟
شدت واکنشهای عاطفی و هیجانی خود را به استرس کاهش دهید.
دیدگاه خود را نسبت به استرس تعدیل و اصلاح کنید.
سعی کنید استرس را به عنوان چیزی در نظر بگیرید
که می‌توانید برآن فائق آیید، نه چیزی که بر شما چیره می‌شود.
سعی کنید هیجانات شدید و مفرط خود را تعدیل کنید.
موقعیت را در یک چشم انداز وسیع‌تر قرار دهید.
جنبه‌های منفی را شرح و بسط ندهید و به خود نگویید «چه می‌شود اگر !!».
بیاموزید واکنشهای بدنی خود را به استرس ، تعدیل کنید.
نفس کشیدن آهسته و عمیق ، ریتم فعالیت قلب و تنفس شما را به وضع طبیعی برمی‌گرداند.
فنون آرام بخشی ، تنش عضلانی را کاهش می‌دهد.
بازخورد زیستی می‌تواند بر اموری چون تنش عضلانی ، ریتم قلبی و فشار خون کنترل ارادی ایجاد کند.
دارو به تجویز پزشک می‌تواند در کوتاه مدت به تعدیل واکنشهای بدنی شما کمک کند،
ولی داروها به تنهایی پاسخگو نیستند.
تعدیل این واکنشها را به منزله راه حلی بلند مدت یاد بگیرید.
ذخایر بدنی خود را افزایش دهید.
به منظور ایجاد تناسب و سلامت قلبی _ عروقی سه تا چهار بار در هفته ورزش کنید.
تمرینات موزون ، معتدل و یکنواخت بهترین انتخاب است.
مانند قدم زدن ، شنا کردن ، دوچرخه سواری یا آهسته دویدن. غذاهای مقوی به اندازه کافی و متعادل مصرف کنید.
وزن مطلوب خود را حفظ کنید.
فراغت و تفریح را با کار درآمیزید.
به خود استراحت بدهید و هرگاه ممکن بود، وقفه‌ای در کار ایجاد کنید.
به قدر کافی بخوابید.
تا آنجا که ممکن است برنامه خواب را رعایت کنید.
ذخایر هیجانی _ عاطفی خود را حفظ کنید.
دوستی و روابط حمایتی دوسویه‌ای برقرار کنید.
اهداف واقع بینانه و معنی‌دار را دنبال کنید، نه اهدافی که دیگران برای شما در نظر گرفته‌اند و برای شما فایده‌ای دربر ندارد. انتظار ناکامی ، شکست و یاس را در زندگی داشته باشید.
اثر استرس بر حافظه و یادگیری
ویژگیهای راههای بهبود حافظه
الف : اصول استفاده از حافظه
ب : بهداشت حافظه
ج : اصول اولیه مطالعه
د : درك و یادگیری و یاد سپاری
الف -اصول استفاده از حافظه :
1-آموزش : به وسیله آموزش می توان عمل فراگیری یا بهره گیری از حافظه را كه یك فعالیت مستقیم و قابل كنترل است افزایش داد.
2-علاقه:اگربه موضوعی علاقمند باشید بهتر آن را یاد می گیرید.موضوع مورد مطالعه و همچنین میزان علاقه ای كه خواننده نسبت به مطلب دارد ، در بخاطر سپاری آن مطلب در حافظه تاثیر زیادی دارد بخاطر سپردن موضوعات مورد علاقه در حافظه به سهولت انجام می گیرد .
3- تمركز حواس : داشتن تمركز حواس هنگام یادگیری موجب می شود كه مطالب آموخته شده بهتر در حافظه باقی بماند
4-طبقه بندی مطالب مورد مطالعه : (ارتباط ) :یكی از اصول حاكم بر حافظه اصل ارتباط و بهم پیوستگی است یعنی ، حافظه مطالب مرتبط و به هم پیوسته را بهتر در خود جای می دهد و هر چقدر آموخته های شما بیشتر با همدیگر ارتباط داشته باشند به همان نسبت به خاطر سپاری و بیاد آوری آنها آسانتر خواهد بود.
5- خوب درك كردن ( درك مفاهیم) : اگر مطلبی را بجای حفظ كردن بفهمید ،بهتر در حافظه ضبط و بایگانی می گردد.
6-اعتماد به نفس : اعتماد به حافظه نخستین گام تقویت حافظه است ، باید به قوی بودن حافظه خود اعتماد داشته باشید .
ب – اصول بهداشت حافظه :
ذهن آدمی همچون دیگر اعضاء بدن احتیاج به مواد غذائی و مراقبت دارد . تغذیه مناسب یكی از مهمترین عوامل در افزایش كارایی حافظه است . كلسیم و منیزیم و فسفر سه عنصر اساسی و ضروری برای حافظه به شمار می آید. استرس یكی از عواملی است كه موجب ركود ذهن در مرحله فكر كردن می شود . استرس در دو مرحله مهم باعث اخلال در عمل حافظه می شود : یكی در مرحله ثبت اطلاعات و دیگری در مرحله یاد آوری اطلاعات . تا حدممكن در هنگام مطالعه آرامش بیشتری داشته باشیدچون در وضعیت آرامش ، امواج آلفا كه بین ۱۳-۸ هرتزاست در مغز منتشر می شود . در این حالت انسان می تواند از حداكثر نیروهای مغز خویش بهره جوید و یادگیری و بخاطر سپاری را تسهیل بخشد . در ضمن حفظ آرامش و حالت طبیعی ارگانیسم كاركرد طبیعی مغز و اعصاب را نیز تسهیل می كند.
ج- اصول اولیه مطالعه :
1- هدف : تیری كه بدون هدف رها شود بی نتیجه خواهد بود. قبل از شروع مطالعه باید حتما” هدف خود را مشخص كنید . زیرا وقتی كه هدف خود را مشخص كردید آمادگی بیشتری برای خواندن و یادگیری خواهید داشت.
2-برنامه ریزی : برنامه ریزی درسی ، این امكان را می دهد كه بهتر ودر زمان مخصوص به خودش آن درس را بخوانید با طرح برنامه ، نظم خاصی به روند یادگیری خود می دهید .
د – درك ، یادگیری و یادسپاری :
اصل الگوهای یادآوری : عبارت از درك مطلب و متن خوانده شده ونوشتن آنها به صورت كلمات كلیدی.خلاصه نویسی و الگوهای یاد آوری كه از اصول درك و یادگیری و یاد سپاری است دارای مراحل ذیل می باشد .
الف- یادداشت برداری : در یادداشت برداری نكات بصورت اصلی و فرعی نوشته می شوند بدین صورت كه موضوع اصلی و مورد بحث را نوشته و هر مطلب راجع به آن را به طور منظم بر روی شاخه های اصلی و فرعی می نویسید.
ب – مرحله بازنگری و تكمیل : پس از پایان مبحث خوانده شده و خلاصه نویسی الگوهای یاد آوری را بررسی، و آن را تكمیل و مرتب كرده ودر مرتب كردن سعی كنید كلمات كلیدی باهم ارتباط بیشتر داشته باشد.
ج – مرحله تعریف : بعد از آن دو مرحله متن اصلی را كنار گذاشته با نگاه كردن به الگوهای یاد آوری و كمك گرفتن از اطلاعات موجود در مغز آنچه را یاد گرفته اید با صدای بلند توضیح دهید. این مرحله مغز شما را پویا و فعال خواهد كرد .
د – مرحله تكرار و مرور : مرور و یاد آوری از فراموشی مطالب جلوگیری می كنند و حفظ و یاد آوری مطالب به همین عنوان است . اگر مطالب مرور وتكرار شود از فراموشی آن مطالب جلوگیری می شود .
