آموزش انواع مدیتیشن
آموزش انواع مدیتیشن
فهرست مطالب مقاله
مدیتیشن به روش های مختلفی انجام میگیرد و شما بسته به سلیقه خودتان میتوانید یک مورد را انتخاب کنید ؛
در ادامه انواع روش های انجام مدیتیشن معرفی شده است.
مدیتیشن تعمق ، مدیتیشن اصولی از نوع خارجی این تمرین در اصل یادگیری نگریستن به چیزی به گونه ای فعال ،
دینامیک و هوشیارانه اما بدون استفاده از واژه ها میباشد .
شیئی را برای کار خود انتخاب نموده و در فاصله ای قرار دهید که بتوانید به راحتی آنرا ببینید ،
بهتر است شیئی طبیعی باشد مانند یک تکه صدف دریایی یک قطعه سنگ یا شاخه کوچک .
نباید از صلیب یا شعله آتش استفاده کرد زیرا باعث کندی پیشرفت در مدیتیشن میشود ،
همچنین از چیزهایی که خاطراتی دارند و یا ارزش سمبولیک دارند استفاده نکنید .
به ان شیء طوری بنگرید که گویا آنرا حس میکنید ، بهتر است اول آنرا لحظاتی با دست لمس کنید سپس به آن بنگرید
. هر بار که متوجه شدید به مسئله دیگری می اندیشید دوباره برگردید و به نگریستن ادامه دهید .
بگونه ای فعال ، دینامیک و هوشیارانه بدون استفاده از واژه ها همانطور که حس لامسه
در موقع لمس اشیا بدون واژه آنها را درک میکند اما حس بینایی در موقع رویت اجسام تمایل دارد با زبان و کلمات آنرا بیان کند .
این روش ، بستن چرخ ذهن به یک نقطه است و در موقع تمرین متوجه میشویم چقدر ذهن ما بی اختیار است
و پیوسته در معرض توهمات قرار دارد .
باید انتظار داشت که مدیتیشن هر بار با دفعه قبلی تفاوت داشته باشد
یک تمرین خوب دلیلی برای پیشگویی خوبی مدیتیشن بعدی نمیباشد . جلسات شما میتواند خوب ،
خسته کننده و یا حتی گاهی ناامیدکننده باشد . بطور کلی پس از تمرین مداوم متوجه میشوید
تمرین های شما خوب یا بسیار خوب هستند و تمریناتی که خوب نیستند خسته کننده و کسالت آورند ؛
این نوع مدیتیشن گاهی بسیار خشک و مشکل و گاهی بسیار عالی است .
برای دو هفته اول روزی دوبار هر بار ده دقیقه تمرین کنید
یا حداقل هفته ای پنج بار و پس از دو یا سه هفته مدت تمرین را به پانزده دقیقه
در روز و پس از یک ماه به بیست دقیقه در روز افزایش دهید
و سپس در صورت تمایل آن را به مدت نیم ساعت در روز انجام دهید یا بطور کلی از برنامه تان حذف کنید . مدیتیشن شمارش نفس ها ، مدیتیشن اصولی از نوع خارجی هدف این نوع مدیتیشن انجام کاری
در زمانی مشخص است ، یعنی تنها کاری که انجام میدهید شمارش تعداد بازدم هاست .
در این تمرین تلاش بر این است که حتی الامکان و بطور کامل فقط به تنفس توجه داشته باشید
و در صورت پراکنده شدن افکارتان به آرامی باز به این فعالیت بازگردید تا وقتی افکار و ادراک شما آگاهانه باشد .
با دقت شمارش را از عدد یک شروع کرده و تا عدد چهار ادامه دهید و سپس از یک شروع کنید ؛
وقتی احساس میکنید به شمارش یا هر چیز دیگر می اندیشید
از مسیر اصلی منحرف شده اید زیرا باید به تنفس ” بازدم ” فکر کنید .
در زمان انحارف فکرتان سعی کنید دوباره به آرامی به شمارش بازگردید
و اگر احساس کردید که تنفستان تغییر کرده این هم میتواند یک فرار ذهنی باشد
و باید بازهم خود را آرام به وضعیت عادی تنفس و شمارش بازگردانید .
برای دو هفته اول روزی دوبار هر بار ده دقیقه تمرین کنید
یا حداقل هفته ای پنج بار و پس از دو یا سه هفته مدت تمرین را به پانزده دقیقه در روز و پس از یک ماه
به بیست دقیقه در روز افزایش دهید و سپس در صورت تمایل آن را به مدت نیم ساعت در روز انجام دهید
یا بطور کلی از برنامه تان حذف کنید . مدیتیشن حباب ، مدیتیشن اصولی از نوع درونی تصور کنید
بسیار آرام و راحت در کف دریاچه ای با آبی زلال نشسته اید . میدانید که حبابهای بزرگ
چقدر آرام تاسطح آب بالا می آیند ، اندیشه احساس و درک خود را چون حبابی در فضای دریا تصور کنید
که از این فضا عبور کرده و از آن خارج میشود . برای کامل کردن این مرحله از پنج تا هفت ثانیه زمان لازم است ،
وقتی فکر یا احساسی در شما پدید می آید در همین مدت به سادگی آنرا میبینید
تا وقتی از آب گذشته و از فضای دید شما خارج شود . سپس تصور حباب دوم را شروع کنید
و در همان مدت آنرا دنبال نمایید در پی کشف دنبال کردن یا همراهی با یک حباب نباشید تنها آنرا با این فکر ببینید
که این چیزیست که من می اندیشم و احساس میکنم .
اگر همان حباب چندین بار بالا آمد مدیتیشن را قطع نکنید با ادامه تمرین این مسئله برطرف میشود .
اگر نمی توانید ارتباط بین حباب ها یا منشا افکار خود را ببینید نگران نشوید
چون با ادامه دادن این اصول ذهنی این مسایل بر طرف میشود .
اگر به نظرتان رسید که ذهنتان کاملا خالی شده بدانید این احساس خود حبابی بسیار خوب است .
بجای تصور نشستن در کف دریاچه و حباب هوا میتوانید تصور کنید در چمنزاری نشسته اید
و دودهایی که از اردوگاهی بر میخیزد را مینگرید ؛ همچنین میتوانید تصور کنید کنار رودخانه ای نشسته اید و گاهی الواری روی آب شناور میشوند .
پس از آزمایش موارد بالا یکی از آنها را انتخاب و برای دو هفته اول ده دقیقه
در روز و بعد از دو هفته آن را به روزی بیست دقیقه افزایش دهید
و پس از یک ماه اگر آن را مفید دیدید زمانش را به نیم ساعت برسانید و در پایان این دوره تصمیم بگیرید
که این روش را چگونه در برنامه مدیتیشن خود بگنجانید . مدیتیشن تراودا ،
مدتیشن اصولی ترکیبی از روش های درونی و خارجی اساس این روش تعمق و تامل بر حرکات موزونی است
که خود به خود در جسم ایجاد میشوند . مکان یا وضعیتی راحت را یافته دست های خود را روی سینه یا شکم قرار دهید ،
بسیاری از افراد ترجیح میدهند این تمرین را به حال نشسته روی زمین انجام دهند
اما نشستن روی یک صندلی راحت نیز مطلوب است .
انگشتان خود را کاملا باز کنید بطوری که یکدیگر را لمس نکنند ،
دستهای خود را هم باز کنید و حرکات سینه و شکم را که زیر انگشتان اتفاق می افتد کاملا حس کنید .
فعالانه مشاهده و با قدرت بررسی کنید هرگاه حس کردید در حال تفسیر ادراک خود با استفاده از کلمات هستید
متوجه باشید از اصول مدیتیشن منحرف شده و باید به آرامی دوباره خود را به جای اصلی بازگردانید ؛
همچنین اگر تغییری در حرکات تنفسی خود احساس کردید یا اندیشه شما به اتفاقاتی که در درونتان می گذرد
کاملا متمرکز شد فورا به جای اولیه برگردید .
اصولا تمام موارد شبیه به مدتیشن های قبل است با این تفاوت که به جای چشم
از انگشتان و بجای شیء طبیعی از حرکات منظم جسم خود استفاده میکنید .
دو هفته اول را با پانزده دقیقه در روز آغاز کنید پس از پایان این مدت در صورتی که حس کنید برایتان مناسب نیست
آنرا بکلی قطع کنید و در غیر این صورت زمان آن را برای هفته سوم و چهارم به بیست و پنج دقیقه در روز افزایش دهید
پس از یک ماه می توانید تصمیم گرفته و در صورت مفید بودن این روش آنرا در برنامه مدیتیشن خود مورد استفاده قرار دهید .
مدیتیشن نیلوفر هزار برگ ، مدیتشن اصولی از نوع خارجی در این تمرین شما به عنوان مرکز نیلوفر ،
کلمه ، ایده یا تصویری را انتخاب میکنید . بهتر است برای اولین جلسه تمرین به مدت ده یا پانزده دقیقه واژه هایی
چون گل ، عشق ، آرامش ، نور رنگ ، سبزه ، درخت یا خانه را انتخاب کنید تا احساس خوبی در شما ایجاد شود .
پس از تمرینات زیاد از واژه هایی مانند عصبانی ، فریاد ، غم ، ضربه یا درد استفاده کنید ؛
در این صورت احتمال ناخوشایند بودن آنها به مراتب کمتر از این است که از ابتدا با چنین کلماتی تمرین کنید ز
یرا در استفاده از این کلمات گاهی احساس ترس و وحشت و نگرانی بوجود می آید .
کلماتی مانند پوچ ، بیهوده ، هیچ حداقل تا بعد از بیست جلسه
نباید مورد استفاده قرار گیرد تا دچار افسردگی و حالات ناخوشایند نشوید ؛
وقتی با این روش بخوبی اشنا شدید میتوانید هر واژه ؛ تصور یا ایده ای را به عنوان مرکز این گل انتخاب کنید .
هرگاه واژه ای را بعنوان مرکز گل انتخاب کردید در مکانی آرام و راحت قرار گرفته و روی آن تامل کرده و منتظر بمانید ؛
در آن لحظه اولین کلمه در ذهن شما تداعی میشود ؛
اکنون به دو کلمه ای که با اولین گلبرگ با هم ارتباط یافته اند
سه یا چهار ثانیه بیندیشید یا متوجه دلیل این تداعی میشوید یا خیر .
در هر دو مورد کاری جز توجه مجدد به مرکز اصلی ندارید ؛
مسیر گلبرگ تداعی سه یا چهار ثانیه تفکر روی آن و رابطه آن در مرحله بعدی میباشد ؛
دوباره به کلمه اصلی برگردید و منتظر تداعی بعدی شوید و به این روش ادامه دهید ؛
این تمرین تداعی آزاد نیست چون همیشه شما به کلمه اصلی به عنوان مرکز نیلوفر باز میگردید
و باز از همان جا شروع می کنید .
اینجا این مدیتیشن را با یک سری تداعی های کوتاه نشان میدهیم ؛
به عنوان مثال من در مرکز گل کلمه نور را انتخاب میکنم اولین تداعی من خورشید است
و من به مدت سه یا چهار ثانیه به رابطه نور و خورشید و رابطه بین این دو واژه می اندیشم و مفهموم
این ارتباط را فهمیده دوباره به کلمه نور بازمیگردم . دومین تداعی من قرمز است به این دو کلمه سه یا چهار ثانیه
فکر میکنم مفهوم ارتباط را درک و دوباره به کلمه نور باز میگردم . تداعی بعدی من تاریکی است
آنرا فهمیده و پس از سه یا چهار ثانیه دوباره به کلمه نور می اندیشم .
تداعی بعدی چتر است ارتباط بین نور و چتر را درک نمیکنم پس از سه یا چهار ثانیه به واژه نور برمیگردم .
تداعی بعدی لامپ است این تداعی قابل درک است
پس از سه یا چهار ثانیه به کلمه نور برگشته و تمرین را به این ترتیب ادامه میدهم .
اینجا فکر شماست که تصمیم میگیرد چه چیزی را ناگهان تداعی کند ،
در زمان انجام این مدیتیشن اگر به یک سری کلمات غیر قابل درک برخوردید
بازهم پس از مدت کوتاهی مکث دوباره به واژه اصلی بازگردید ؛
مطمئنا این بار کلمات روشن تر و دارای ارتباط بیشتری خواهند بود .
در صورتیکه این مدیتیشن را ادامه دهید مشاهده میکنید که بینش شگفت آوری از زندگی درونی خود بدست آورده اید؛
هرچند این بصیرت بسیار خوب و مفید است اما نباید هدف اصلی مدیتیشن قرار بگیرد .
پس از اینکه حداقل ده تا پانزده بار این تمرین را انجام دادید ممکن است حس کنید
که این بینش بدست آمده در حل مسائل خاصی بسیار مفید است ؛
پس از کسب تجربه کافی میتوانید از این روش برای حل مسئله ای که با آن درگیرید استفاده کنید ،
برای اینکار کافی است همان مسئله را به عنوان مرکز گل انتخاب کنید .
این تمرین را با دو هفته اول به مدت ده دقیقه در روز شروع کنید
برای هفته سوم و ماه اول آنرا به بیست دقیقه تا نیم ساعت در روز افزایش دهید
و پس از پایان این مدت در مورد استفاده از آن در برنامه روزانه مدیتیشن خود تصمیم بگیرید .
مدتیشن مانترا ( ذکر گفتن ( این مدتیشن بیشتر از انواع دیگر مورد استفاده قرار میگیرد ؛
در این روش کلمه ، عبارت یا جمله ای که مانترا مینامیم بصورت ذکر بارها خوانده میشود .
مثل مانترای شرقی اوم یا جمله مسیحی خدایا کمکم کن و یا عبارت صوفیانه یاهو ؛
هدف اصلی انجام تمرین انجام فقط یک کار در زمانی مشخص است .
اگر کسی مدعی شد میتواند مانترایی را که خاص شماست به شما بدهد یا بفروشد بدانید قصد فریبتان را دارد ،
مانترا یا کلمه ذکر به این دلیل مفید است که شما آنرا بکار میبرید . با هر کلمه ای که راحتید شروع کنید ؛
یک جای آرام بیابید که بدنتان راحت باشد و بتوانید به راحتی تنفس کنید و شروع به ذکر نمایید
و در صورت امکان با صدای بلند بخوانید البته تا آن حد بلند که باعث ایجاد
تنفس شدید و عمیق نشود و در غیر این صورت به آرامی مانترا را بخوانید .
در وقت تمرین فقط ذکر بخوانید و کار دیگری انجام ندهید در صورتی که فکر دیگری به ذهنتان رسید
آنرا از ذهنتان خارج کنید و آهنگی برای مانترای خود یافته و با همان ریتم تمرین کنید .
این تمرین را دو هفته اول با پانزده دقیقه در هر روز شروع کنید
پس از دو هفته آنرا به بیست دقیقه و در صورتی که احساس خوبی از این مدیتیشن بدست می آورید
به مدت نیم ساعت در روز افزایش دهید و پس از یک ماه میتوانید در مورد برنامه ریزی مدیتیشن خود با این روش تصمیم بگیرید .
مدیتیشن من کیستم؟ ، مدیتیشن اصولی از نوع درونی ما با درک عادی میتوانیم تنها به کیفیات چیزها پی برده
و تازمانی که با این دید و توهم باقی بمانیم اشیاء را همیشه با همان استانداردها می بینیم
و چیزهای دیگر را هم با مقایسه با این معیارها میسنجیم در حالیکه برای درک بینش
و دیدن واقعی اشیاء مقایسه ای نباید انجام گیرد . این مدیتیشن روش مستقیم
یا تحقیق از خود برای درک و شناخت جهان است ؛ این مدیتیشن از روش های دیگر مشکل تر است
یعنی حداقل پس از چند ماه تمرین مداوم روزانه با مدیتیشن های اصولی قادر به انجام این روش میشوید .
در این تمرین از خود می پرسیم من کیستم؟ و مرتب و سازمان یافته به هر سوال پاسخ میدهیم
اگر پاسخ نام شماست باید به خود بگویید نه این نامی است که به خود داده ام . کسی که این اسم را دارد کیست؟
اگر پاسخ شما احساس یا درکی است مثلا در جواب من کیستم؟
بگوئید آدمی که احساس خستگی میکند
پاسخ به خود چنین است نه احساسی است که من دارم . حال کسی که چنین احساسی دارد کیست؟
اگر پاسخ شما یادآور خاطره ایست مثلا بگویید من کسی هستم که … پاسخ این است نه این خاطره ایست که من دارم .
حالا کسی که این خاطره را دارد کیست؟ اگر پاسخ تصور یا تصویری است که از خود در ذهن دارید
نه این تصویری است که از خود دارم . کسی که این تصویر را دارد کیست؟
اگر بنظرتان شخص یا تیپی به ذهنتان رسید به عنوان پاسخ پرسش میگویید
نه این تفسیر از ایده ای یا خاطره ای است که دارم . ولی مفسر کیست؟
هر جوابی که بنظرتان میرسد باید بدین ترتیب پاسخ داده شود
پس از هر پاسخ جستجویی پویا و فعالانه برای رد آن در ذهن شما آغاز میشود .
در این مدتیشن استراحتی وجود ندارد و این تمرین باید بطور مداوم و با خشونتی متوالی
برای یافتن پاسخ و رد آن انجام شود و پس از آن جستجوی بعدی و رد آن پاسخ ادامه یابد ؛
اصول این روش باید با دقت و جزئیات دقیق دنبال شود پاسخ ها و پرسش ها به روش فوق و در زمان حال بیان میشوند
. این جستجو برای پیدا کردن ریشه اصلی و واقعی خود است
که در پشت بسیاری خودهای دروغین و کاذب نهفته است و ما این چهره کاذب را به عنوان خود واقعی میشناسیم .
وقتی برای تمرین آماده شدید ابتدا به مدت یک یا دو هفته روزی نیم ساعت آنرا انجام دهید
در پایان این دوره در مورد تنظیم برنامه مدیتیشن خود با این روش تصمیم بگیرید .
گاه ضمن تمرین پاسخی میابید که برایتان قابل قبول است ، در این صورت این تمرین را متوقف کرده
و تا مدتی از روش های دیگر مدیتیشن استفاده کنید .
مدیتیشن حرکات صوفیانه برای انجام این حرکت به گروهی ۵ الی ۱۵ نفر نیاز میباشد ؛
این تمرین شامل حرکت و خواندن ذکر است . گنجاندن این روش در برنامه مدیتیشن خود باعث ایجاد تنوع میشود
و جسم را هماهنگ و موزون میسازد . در این مدیتیشن شما و افراد گروه دایره ای را با دستهای قلاب شده
در هم تشکیل میدهید ؛ بین هر دو نفر باید فاصله باشد اما نه تاحدی که باعث کشیده شدن دست ها شود .
پاهای خود را به راحتی طوری قرار دهید که سنگینی شما روی زمین باشد و به آرامی به پشت تکیه داده
و چهره خود را رو به آسمان بلند کرده دستها را بالا بگیرید و وقتی حس کردید در وضع راحتی نشسته اید
با صدایی آهنگین بگویید یا حق اکنون تنه و سر و دستها را پایین آورده بطوریکه صورتتان مستقیما به سمت پایین
و در وضعیتی راحت بوده با همان صدا بگویید یاهو ، سپس دستها و صورت را بطرف بالا بگیرید
و بگویید یا حق و به همین ترتیب ادامه دهید این حرکات را ادامه دهید
تا زمانی که سرعت و ریتم حرکت شما با دیگران یکسان شود .
بسیاری از گروه ها این کار را بین ده تا پانزده مرتبه در هر دقیقه تکرار میکنند
و این بستگی به پیشرفت کار گروهی شما دارد ؛ وقتی حرکات شما متناسب با حرکت گروه شد آنرا ادامه دهید .
هدف آگاهی کامل از حرکت و ذکر است اگراین حرکات منظم باشد
گروه مانند گلی در حال باز و بسته شدن بنظر میرسد .
در این تمرین باید از وضعیت جسمانی خود آگاه باشید ؛
اگر کسی احساس میکند در جایی که نباید باشد قرار گرفته به آرامی دست دو نفری را که در کنارش نشسته اند
به هم نزدیک میکند و دایره را مرتب میسازد و خارج میشود ،
هرکس باید برای خارج شدن از گروه در صورت لزوم احساس آزادی کند در غیر این صورت تمرین نادرست است .
این تمرین را ده تا پانزده دقیقه در حدود ده مرتبه انجام دهید تا جایی که احساس کنید
گروه به انجام آن عادت کرده و هیچکس از این تمرین احساس ناراحتی و خستگی نمیکند .
اگر همه چیز خوب پیش میرود میتوانید مدت آنرا تا نیم ساعت افزایش دهید ؛
آنچه در این تمرین اهمیت دارد این است که شما بتوانید هنگام خستگی از گروه جدا شوید .
پس از مدتی قادر میشوید در این تمرین گروهی تنها به حرکت و ذکر بیندیشید
و آگاهی از خود و جهان را با هماهنگی بین حرکات و صدای خود پیدا کنید ؛
اگر از این تمرین احساس خوبی دارید این راه بودن را نیز آموخته اید و از این پس میتوانید بدون احساس خستگی آنرا ادامه دهید .
