ماساژ در معالجه بیماری‌ها

ماساژ در معالجه بیماری‌ها نیز کاربرد دارد. برخی از موارد درمانی ماساژ به شرح زیر هستند :
۱ – افزایش جریان خون در بدن
۲ – کاهش استرس و تنش‌های روزانه
۳ – ایجاد آرامش بعد از ورزش‌های سنگین
۴ – تقویت عضلات و کمک به برنامه‌های توانبخشی
۵ – رفع گرفتگی و کوفتگی عضلات

۶ – تاثیر مستقیم در بهبود و روند کارایی اندام‌های داخلی
۷ – کاهش خطر ابتلا به واریس در افراد مستعد به ابتلا
۸ – کمک به کاهش درد و درمان بیماری آرتروز (زانو و گردن)
۹ – دادن فرم و زیبایی به ماهیچه‌ها و جلوگیری از به وجود آمدن شکل نا مناسب ستون فقرات
۱۰ – ایجاد طراوت و شادابی برای پوست بدن
۱۱ – کمک به رفع مشکلات بد خوابی
۱۲ – پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها بوسیله افزایش جریان خون در بدن از طریق کلیه‌ها
روش بازتاب درمانی ماساژ در بیماریها، معادل فارسی Reflex zone therapy است :
بازتاب درمانی روش درمانی بر پایه درمان بیماری و دردها با وارد آوردن فشار به دست‌ها و پاها، می‌باشد.

ارتباطی مشخص بین نواحی خاصی در دست‌ها و پاها با قسمت‌های خاصی در بدن وجود دارد.

کلیه نقاط بدن از طریق نقاط موجود در دست‌ها و پاها قابل درمانند. به این نقاط خاص، نقاط بازتابی می‌گویند.

در بازتاب درمانی،

با کمک سر انگشت شست دست و دیگر انگشتان، نقاط بازتابی تحت فشار قرار می‌گیرند.

فشار انگشتان باید محکم و عمیق بوده و در عین حال آزار دهنده نباشد و به گونه ای وارد شود

که شخص تحت درمان، در نقاط مختلف پاها و دست‌ها حساسیت متفاوتی احساس کند.

اینکه شخص در چه نقاطی، چه میزان درد و حساسیت دارد به بازتاب درمانگر کمک می‌کند

تا به بیماری در قسمت‌های مختلف بدن پی ببرد.در واقع کار بازتاب درمانگر در این مرحله،

شناسایی قسمت‌هایی از بدن است که از حالت تعادل خارج شده و به اصطلاح بیمار شده اند

با شناسایی این بخش‌ها، می‌تواند آن‌ها را درمان کند.
بازتاب درمانی در واقع روشی جدید در طب غربی است که ریشه آن در شیوه‌های مشابه درمانی

از طریق ماساژ پاها، قرن‌ها در نقاط مختلف جهان سابقه داشته است.
چینی‌ها، روش‌های مختلف فشار درمانی را بیش از ۵۰۰۰ سال پیش آزموده اند و احتمال می‌رود

که این روش‌ها، چیزی مشابه روش امروزی بوده اند. شواهدی هم وجود دارد مبنی بر اینکه مصریان

باستان آگاه بودند و آنرا به کار می‌بردند. همچنین روش‌های مشابهی نیز در هند و ژاپن شناخته شده اند.
در بین برخی از سرخپوستان قبایل آمریکای شمالی نوعی بازتاب درمانی پا رایج بود، به خصوص ،

سرخپوستان چروکی ، که این روش درمانی را تا قرن هفدهم به کار می‌بردند و تا به امروز،

همچنان این شیوه را به عنوان بخشی از آیین شفابخشی خود ادامه می‌دهند.

در عین حال ارتباطی خاص بین دست‌ها و پا‌ها وجود دارد

که مناطق مرتبط را ایجاد می‌کنند. شانه و بالای ران، آرنج و زانو، مچ دست و مچ پا، کف دست و کف

پا مناطق مرتبط را تشکیل می‌دهند.
بازتاب درمانگر علاوه بر اینکه می‌تواند مستقیما روی ناحیه مورد نظر کار کند، قادر است غیر مستقیم،

بر روی مناطق مرتبط عمل کند به خصوص در شرایطی که بخش مورد نظر به راحتی

در دسترس درمانگر نباشد یا بسیار دردناک باشد، استفاده از نقاط مرتبط سود بخش خواهد بود.

برای نمونه :
اگر بیمار از درد بسیار در ناحیه زانوی راست رنج می‌برد، درمانگر با وارد آوردن فشار با کمک روش‌های

بازتاب درمانی به آرنج دست راست بیمار و ماساژ این قسمت می‌تواند به درمان بیمار اقدام کند.

در صورتی که مچ پای چپ بیمار شکسته باشد، مچ دست چپ را می‌توان ماساژ داد.
یکی از عمده ترین دلایل ایجاد بیماری و از دست رفتن سلامت بدن، فشارهای عصبی و استرس می‌باشند.

فشار زندگی روزمره ، تاثیری زیان بخش بر سلامت جسمی‌ما دارد. به علاوه ما هر روز در تماس مستقیم با آلاینده‌ها، آلودگی هوا ، مواد افزودنی و نگهدارنده در خوراکی‌ها و زندگی شهری هستیم .

فشارهای عصبی به انواع و اقسام راه‌ها ، زندگی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهند و سبب بروز بیماری‌های جسمی‌می‌شوند. انواع سردرد و میگرن ، انقباض ناحیه گردن ، کمردرد، سوءهاضمه ،

ضعف سیستم ایمنی ، فشار خون بالا ، ناراحتی‌های پوستی و سرما خوردگی‌های مقطعی

همه و همه از جمله عوارض فشارهای عصبی می‌باشند. گرچه بازتاب درمانگر نمی‌تواند مانع

بروز فشارهای عصبی در زندگی روزمره مان شود اما می‌تواند ما را در برخورد بهتر با

فشارهای کمک کند و آرامش بیشتری در ما به وجود بیاورد.

در بازتاب درمانی ماساژ،

جسم به عنوان یک پیکره متحد درمان می‌شود نه به عنوان مجموعه ای از علائم و دربردارنده سلامت

هم جسم و هم روح می‌باشد. با این روش می‌توان بیماری‌های ناشی از فشارهای عصبی را متوقف نمود.

درمانگر پیش از شروع درمان ، سابقه ای دقیق از بیمار تهیه می‌کند. او راجع به کلیه نکاتی که به شما

و سلامت و سابقه بیماری‌هایتان، حتی عادت خواب و شیوه زندگی ، تغذیه و شرایط احساسی شما

مربوط باشد، سوال کرده و نتایج را با دقت یادداشت می‌کند. درمانگر با توجه به این یادداشت می‌تواند

بر نوع درمان مناسب شما به عنوان یک فرد ، متمرکز شود. آنگاه باید در حالت آرامش، به راحتی دراز بکشید.

گرن ، کمر و پاها باید از تکیه گاه مناسبی برخوردار باشند، بخصوص پاها در موقعیتی قرار داده شوند

که درمانگر به آزادی بتواند روی آن‌ها کار کند. در ابتدا پاها و کلیه علائم ظاهری آن ، سختی پوست ،

تاول‌ها میخچه‌ها و ناخن‌ها بررسی می‌شوند و برای اینکه بیمار با دست درمانگر آشنا شود ،

پاها را با کمی‌پودر تالک ماساژ می‌دهند. این عمل باعث می‌شود تا رطوبت

پا جذب تالک شود و پاها به حالت آرامش برسد.

قسمت‌های مختلف بدن ،

معمولا در راست و چپ بدن تکرار می‌شوند و نقاط بازتاب نیز در همان سمت بدن ، در هر دو پا وجود دارند.

بعضی قسمت‌ها ی بدن مثل قلب فقط در یک سمت بدن موجودند و در نتیجه فقط به یک پا مربوط می‌شوند.

در مورد قلب ، فقط پای چپ باید ماساژ داده شود.
همان طور که گفتیم نقشه بدن در شکل دست‌ها و پاها بازتاب می‌یابد.

درمان غالبا با نقاط بازتابی پای راست آغاز می‌شود و با پای چپ ادامه می‌یابد.

البته نظر برخی از متخصصان در این مورد خاص بر عکس است .

یک دوره کامل درمان معمولا یک ساعت به طول می‌انجامد و هر دو هفته تکرار می‌شود.

در واقع ، واکنش مثبت به بازتاب درمانی وقتی آغاز می‌شود که بدن شروع به دفع سموم نماید.

با اینکه ممکن است گاه در یک جلسه ، بیمار به بهبود قابل توجهی دست یابد اما برای حصول

اطمینان از قطعی بودن درمان ، حداقل بایستی سه جلسه درمان را ادامه داد. برخی مایلند

هر شش هفته یا هر دو ماه یک بار به بازتاب درمانگر مراجعه نمایند تا تعادل و سلامت خود را تضمین کنند.

حرکات بنیادین و سنتی ماساژ در درمان بیماریها :

۱ – جنبانیدن یا حرکتهای ضربه‎ ای :

عملی ملایم می‎باشد که برای کلیة قسمتهای بدن به کار می‎ رود تا به گردش خون کمک کند

و عضلات سفت را شل کند. مالش، عضلات را کشیده و شل می‎کند و مشخصاً برای نواحی

گوشتالو مانند ران‎ها مفید است. اصطکاک مالشی یا حرکات مالشی به صورت عمیق،

برای آزاد کردن فشار محسوس در عضلات اطراف ستون فقرات و شانه ‎ها بصورت فشار مستقیم استفاده می‎شود.

۲ – مالش آرام و منظم :

دستها به آرامی‌و بطور موزون بر روی پوست، به صورت حرکاتی متناوب یا به

صورت حرکاتی گردشی یا بادبزنی، سر می‎خورند.
۳ – مالش منظم همراه با ورز دادن :
این عمل مانند ورز دادن خمیر است. از دستها برای ایجاد و سپس رها کردن فشار،

به صورت موزون ( در نقاط گوشتالو ) بین انگشتان و شست، استفاده می‌شود.
۴ – مالش اصطکاکی :
برای نفوذ عمیق، از فشار شستها بر یک نقطة ثابت در کنار ستون فقرات،

یا بصورت یک دایرة کوچک روی پوست، استفاده می‌‎شود.

۵ – ضربه زدن :

با دستانی شل که بسرعت بر روی پوست کار می‎کنند، انجام می‎شود.

کنارۀ دستان ضرباتی آهسته، تند، کوتاه و متناوب بر روی بدن وارد می‎کنند.
در ماساژ به منظور درمان، توجه روی موقعیتهای خاصی نظیر کشش عضلات مبذول می‎شود.

در ماساژ به منظور تخلیه دستی لنف، از یک ماساژ پمپی ملایم که هدف از آن افزایش سرعت برداشت

مواد زاید به وسیله تحریک دستگاه لنفاوی است، استفاده می‎شود. در ماساژ بیودینامیک بر روی

رهاسازی عواطف، یا “انرژی حیاتی یا چی” که اعتقاد بر این است که در درون بدن حس می‎شود، تمرکز می‎شود.
ماساژ شرقی شامل تکنیکهای طب فشاری (اکوپرژر) مانند: شیاتسو، تیونا است،

که در آنها به ایجاد فشار بیشتر از مالش، تأکید می‎شود و هدف از آنها ایجاد تعادل

در انرژی موجود در بدن بر اساس فلسفة شرقی است.
سبکها و تکنیک‌های ماساژ به دو بخش سبکهای غربی و شرقی تقسیم می‌شوند :
و در مجموع ۱۱ گروه ذیل را تشکیل می‌دهند که هر سبکی منحصراً از تکنیکی خاص و گاه مشترک بهره می‌گیرد.

۱ – ماساژ سنتی اروپایی :

شامل متدهایی که بر پایأ فیزیولوژی و آناتومی‌طب غربی بنا نهاده شده اند.
پنج تکنیک دست ورزی بافتهای نرم بدن که در ماساژ سوئدی مورد استفاده قرار می‌گیرند

تکنیک های ماساژ سنتی اروپایی را تشکیل می‌دهند که عبارتند از:

– تکنیک افلوراژ یا کفی (ماساژ با کف دستها ) “Effleurage” :

یک حرکت ملایم مناسب برای شروع و پایان ماساژ که در حرکت تمام دست در تماس با بدن خواهد بود،

افلوراژ شامل حرکات آهسته، ریتمیک و نرم که معمولا در جهت جریان خون به سمت قلب،

برای مثال از مچ تا شانه انجام می‌شود، در این حالت درمانگر با استفاده از همه دست

شامل انگشتان و کف دست این کار را انجام می‌دهد و یک میزان فشار فزاینده را اعمال می‌کند.
– تکنیک پتریساژ (مشت و مال دادن) “Petrissage”:
روشی است که طی آن درمانگر عضله را محکم می‌گیرد و به تناوب رها می‌کند.
– تکنیک فریکشن یا حرکت مالشی(ماساژ با انگشتهای دست) “Friction”:
یک حرکت مستقیم و فشار دهنده که شست دست بیشترین فشار و مالش را به

بدن منتقل می‌کند و با حرکتهای دورانی بدن را مالش میدهد.
این تکنیک با فشار پی در پی یا حرکات دورانی محکم در طول فیبرهای عضلانی همراه است.

این حرکات معمولا در اطراف مفاصل اعمال می‌شود.
– تکنیک پرکاشن یا حرکات ضربی
– تکنیک ویبراسیون یا لرزاندن و تکان دادن

۲ – ماساژ معاصر غربی :

این روش نیز بر پایه روشهای مدرن آناتومیک شامل تکنیکهای دست ورزی

فراتر از چارچوب ماساژ سوئدی بنا شده است و شامل موارد ذیل می‌باشد؛
– ماساژ عصبی عضلانی :
ماساژ عصبی عضلانی که نگرش خاصی به رفع دردهای عضلانی و تسکین آنها دارد و می‌تواند

باعث بهبود سیستم عضلانی و اسکلتی شود و بسیار مفید و مناسب برای بهبود عملکرد بدن است.
– ماساژ ورزشی (Sports Massage):
جهت آماده شدن برای ورزش و نیز برای آسیب‌ها و خستگی‌های بعد از ورزش.

امروزه ماساژ ورزشی جزء لاینفک برنامه ورزشی ورزشکاران است که به رسیدن به موفقیت‌های

جهانی و المپیک فکر می‌کنند. هر روز که می‌گذرد به این امر بیشتر واقف می‌شوند که رسیدن

به موفقیت تنها در گرو انجام فعالیتهای ورزشی نیست بلکه آمادگی روحی و هیجانی در کنار آمادگی

جسمی‌برای موفقیت لازم است و از سویی پیشگیری از صدمات ورزشی هم از ارکان رسیدن به

پیروزی است ماساژ ورزشی چه در امر آمادگی جسمی‌و جلوگیری از آسیبهای ورزشی و چه

در امر آمادگی روحی روانی برای ورزشکاران بسیار مفید خواهد بود.

۳ – ماساژ در روشهای اصلاح حرکت و ساختار :

این تکنیکها بر ساختار و حرکت بدن تأکید دارند. این روشها بدن را با کمک وزن،

با دست ورزی بر روی بافتهای نرم و یا اصلاح الگوهای غلط حرکتی،

سازماندهی و کامل می‌کنند. نمونه‌های آن عبارتند از:
۴ – ماساژ شرقی :
تکنیکهای ماساژ شرقی براساس اصول طب سنتی چین بنا شده و انرژی حیاتی را که معتقدند

در کانال‌های غیر قابل رؤیت در بدن جریان دارد تجدید می‌کنند. این متدها شامل

طب فشاری یا شیاتسو می‌باشند.
۵ – متدهای انرژی- پایه :
این متدها که در طب سنتی چین یافت نمی‌شوند، منجر به اثر بر روی حوزه انرژی که درون

و اطراف بدن را احاطه کرده، می‌شوند. این کار هم با فشار و دست ورزی بر روی جسم

و هم از طریق عبور دست از میان یا درون حوزه انرژی بدن صورت می‌گیرد.
۶ – استئوپاتی ( مشت‌ و مال ) یا ماساژ مفاصل و استخوان‌ها :
استئوپاتی یکی از روشهای طب کل ‌نگر است که اعتقاد دارد تمامی‌سیستم‌های بدن در ارتباط با یکدیگر

بوده و تغییری نامطلوب در یکی از بخشهای بدن، عملکرد سایر سیستمها را نیز دچار مشکل می‌کند.

بدین دلیل، درمانگران استئوپاتی برای درمان کل بدن با توجه و تمرکز بروی عملکرد سیستم استخوانها

و عضلات سعی بر پیدا نمودن عامل اصلی بیماری دارند. استئوپاتی همچنین یک روش درمانی

برای جلوگیری از استرس می‌باشد و بیمار را به داشتن یک زندگی سالم همراه با رژیمهای

سالم غذایی تشویق می‌کند.

کاربرد ماساژ شکم در درمان یبوست طولانی مدت (مزمن) :

یبوست اختلال در حرکت در روده و معده است که باعث سختی و کاهش جابجایی مدفوع در بدن می‌شود

و یک شرایط عمومی‌در کشورهای غربی است. مسهل کننده‌ها عمومی‌ترین استراتژی برای مدیریت

یبوست هستند. هر چند که، استفاده ی طولانی مدت از بعضی از این مسهل کننده‌ها ممکن است

با اثرات جانبی دردناک شامل افزایش یبوست و تأثیر بر روی مدفوع همراه باشد. ماساژ شکم ،

به عنوان روش درمانی یبوست پذیرفته شده ، مراقبت استاندارد طولانی نیست اما ممکن است

به عنوان درمان برای این شرایط باشد زیرا بدون اثرات جانبی درد است و می‌تواند توسط خود

بیمار بر روی خود انجام شود. هر چند که اخیراً شواهدی به اندازه ی کافی و قوی وجود ندارد

که برای استفاده ی آن برای بیماران دارای یبوست توصیه شود.
این مقاله شواهد علمی‌از سال ۱۹۹۹ تا به حال را در استفاده از ماساژ در درمان یبوست را مرور می‌کند.

مطالعات تعیین می‌کند که ماساژ شکم می‌تواند باعث افزایش جابجایی مدفوع در بدن بیماران

دارای یبوست طولانی مدت هستند شود و هم چنین باعث کاهش احساس ناراحتی و درد آن شود.

گزارشات نشان می‌دهد که ماساژ برای بیماران دارای یبوست ناشی از تغییرات فیزیولوژی غیرنرمال

شناسایی شده مفید بوده است و به خوبی در بیماران با سابقه ی طولانی مدت یبوست عملکرد نیز مفید بوده است.

•در حقیقت ماساژ دادن با روشهای مختلف که در این گزارش نوضیح داده شده

نشان دهنده ی یک طب کل نگر برای درمان بسیاری از بیماریهای بدن است

و نیز در کاهش دردهای مزمن.

•
روشهای ماساژ دادن با توجه به شرایط بیمار انتخاب می‌شود و در جلسات متعدد و مکرر با نظر ماساژور

و پزشک می‌تواند در درمان بیماریهای ذکر شده نقش مهمی‌را ایفا کند.البته با توجه به موازین

شرعی ماساژور خانم و آقا نیز در این زمینه تربیت شده اند.
•قابل توجه که در درمان بیماریهای جسمی‌و روحی انتخاب نوع و روش درمان با توجه به شرایط جسمی‌

و روحی و عکس العمل فرد نسبت به درمان با ماساژ و سایر درمانها انجام می‌شود و گاهی

اوقات می‌توان برای تکمیل درمان از سایر روشهای طب مکمل مانند طب سوزنی

،طب چینی،طب سنتی و غیره نیز برای اثر بخشی بیشتر و نتیجه سریعتر اقدام کرد.

ماساژ صورت و مزایای آن روی بیماریها :

ماساژ صورت و بدن در تمام فرهنگ‌‌ها و جوامع از قدیم ‌الایام شایع بوده و حتی در برخی تمدن ‌های

قدیمی‌مراکز خاصی برای این کار وجود داشته است؛ مثلا یکی از قدیمی‌‌ترین نوشته‌‌ها راجع

به ماساژ درمانی در کشور چین به دست آمده که مربوط به سه قرن پیش از میلاد است.

علاوه بر این در کشورهای یونان، ایران، ژاپن و هند نیز این روش قدمت زیادی دارد.
فواید احتمالی ماساژ صورت به روش شرقی عبارت است از تحریک نقاط خاص روی صورت،

رهایی از فشار چشمها، اصلاح عملکرد کبد و کیسه صفرا، تخفیف اختلالات عصبی،

تخفیف احتباس آب پیش از قاعدگی و رها کردن گرفتگی بدن.
در یک مطالعه در ژاپن، ارزیابی تاثیر ماساژ پوستی بر نرمی‌و انعطاف پذیری پوست بررسی شد

و تکنیک ارزیابی هم یک بازوی روباتی بود که با یک میکروکامپیوتر کنترل می‌شد و بازوی روبات

با یک محرک مکانیکی مشخصی عمل می‌کرد.
در این ارزیابی نیروی دینامیک بر پوست انسان اندازه گیری شد و پارامترهای اندازه گیری شده

با مقادیر ارائه شده توسط متخصصین سنجش شد. در این مطالعه ۸۶ نفر با رده سنی ۷۵-۲۵ سال وارد شدند

که در بررسی اولیه کاهش قابل ملاحظه الاستیته با افزایش سن و کاهش سبوم پوست مشاهده شد.

از نتایج این مطالعه همچنین متابولیسم سطح پوست و ماهیچه گونه‌ها ارزیابی شد و اثر بخشی

محصولات مراقبت پوست نیز با بررسی ناحیه گونه قبل و بعد از استفاده مداوم طی ۱ ماه ارزیابی شد.

بهبودی مشخصی

در گروه با پوست شل تر که در گروه سنی بالای ۳۰ سال بودند، مشاهده شد.

این مطالعه اثر نگهدارنده درمانهای محصولات مراقبت پوستی را مطرح می‌کند.
ولی باید اشاره کرد که مواردی هم وجود دارد که ماساژ پوستی در آنها ممنوع است از جمله :
– عفونت‌های پوستی مثل زخم، تاول و …
– شکستگی
– در بافتی که تازه اسکار ایجاد شده
– نواحی متورم و دردناک
– فلج صورت مثل Bell”s Pulsy
– وجود لنز تماس در چشم ( قبل از ماساژ باید خارج شود)
– بیمار مبتلا به آکنه، پسوریازیس یا اگزما روی صورت چون معمولا مشکل را تشدید می‌کند.
هدف ماساژ پوستی، بهبود جریان خون بافت و دفع توکسین‌ها و سموم با بهبود جریان خون

و سیستم لنفاتیک می‌باشد، خون رسانی بهتر به عضلات و سطح پوست در اکسیژن رسانی

بهتر و تولید پروتئین موثر است.
بیشتر موارد ماساژ پوستی، با تحریک پایانه‌های عصبی باعث می‌شود دریافت حس بهتر شده

و کشش عضلانی را بهبود بخشد و حس آرامش به انسان دست دهد. جهت انجام ماساژ پوستی،

پوست باید تمیز بوده، یک روغن ملایم بر روی پوست صورت و گردن و گلو زده شود، ماساژ انجام شده،

سپس روغن با یک دستمال مرطوب گرم پاک شده و یک مرطوب کننده سبک زده شود.

روغن‌های استفاده شده در ماساژ صورت و مزایای آن :

روغن‌های متفاوتی ممکن است در این ماساژ درمانی به کار رود از جمله روغن هسته انگور

به عنوان نرم کننده استفاده می‌شود و برای تمام انواع پوستها مناسب است. روغن Emuoil

(شترمرغ) باعث کاهش اسکار شده و سلولهای پوست را جوان می‌کند و برای اگزما و پسوریازیس مناسب است.
روغن بادام زمینی نرم کننده و مغذی تمام انواع پوست‌هاست. در بعضی از مجلات عامه پسند تاثیرات شگرفت ماساژ درمانی را در بهبود چروک صورت بیان می‌کند ولی مطالعات علمی‌اندکی در مورد

تاثیر این روش به چاپ رسیده است و نیاز به مطالعات بیشتر و کامل تری دارد.
البته امروزه روشهای گوناگونی برای بهبود وضعیت پوست و رفع چین و چروک وجود دارد.

روشهای کاملا علمی‌مثل استفاده از داروهای فلج کننده عضلات، استفاده از مواد پرکننده مثل چربی

خود فرد یا ژلهای استاندارد و لیزرهای متعددی که بعضی از آنها با کمترین عوارض آثار جوان کنندگی

خوبی دارند که در صورتی که طبق نظر متخصص پوست انجام شود بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت.