درمان مالیخولیا در طب سنتی
درمان مالیخولیا در طب سنتی
این بیمارى داراى علائمى متغیر و ناثابت که با تغییر افکار و گمانهاى فاسد و زمانى با ترس و وحشت همراه است و از حالت درندگى و بى قرارى تا مرز آدم کشى پیش مى رود.
در نزد مزاجهاى سوداوى بیشتر خودنمائى مى کند بعضى ها دیدن شئى وحشتناک و عده اى احساس چیزى در گلو و دسته اى با وحشت و اضطراب بیمارى را نشان مى دهند.
رمان :
بر حسب مزاج درمان را بایستى شروع کرده بطور کلى این بیماران را باید از غذاهاى مقوى و داروهاى پر انرژى معالجه کرد و داروهاى مقوى قلب و معده مفید است ، غم و اندوه و ناآرامى براى آنها زیان آور است قبل از غذا دوش گرفتن و شستن سر با آب گرم مفید است ، از غذاهاى خشک و یبوست آور بایستى پرهیز کرد موى سر و بدن را بایستى کوتاه کرد و در تقویت بدن کوشید.
لباس تمیز، بوى خوش ، محیط پاکیزه ، اطعمه لطیف و چرب کردن بدن با روغن بادام شیرین و یا روغن بنفشه مؤثر است ، دم کرده افتیمون و دادن ماءالجبین بسیار نافع است اگر ماده بیمارى زا در سر تمکین یافته باشد بایستى سه عمل زیر را انجام داد.
۱ – کم کردن و تحلیل ماده ۲- شستشوى سر با داروهاى گرم ۳- تقویت عمومى و قلب .
مالیخولیا با علت دموى (پرخونى )
علائم :
اختلاط ذهن ، خنده زیاد، سرخى صورت و چشم ها، پرخونى عروق ، سنگینى سر، تندى نفس ، تمایل بدن به سرخى و قرمزى ،
درمان :
از بیمارانى که خون زیاد دارند، و هماتوکریت آنها بالا است و فشار خونشان نیز زیاد است ، اول بایستى خون گرفته شود سپس از دستور زیر استفاده نمایند.
نسخه :
گل بنفشه ۱۵ گرم
گل نیلوفر ۵ گرم
گل گاوزبان ۱۰ گرم
عناب ۲۵ گرم
سه پستان ۲۰ دانه
همه را نیم کوب کرده ۷ روز پس از جوشانیدن صبح و عصر میل نمایند.
پس از تمام شدن دستورات بالا شربت بنفشه (۱۶) یا شربت افتیمون (۱۷) به مدت ۷ روز به کار برند، در این مدت گل بنفشه ، گل نیلوفر، برگ کاهو، جو، پوست خشخاش از هر کدام مقدارى کافى در یک ظرف بزرگ جوشانده و بیمار را در آب آن به خوابانند یعنى به طریق حمام داروئى به کار برند.
از کلم ، گوشت بز، بادنجان ، عدس ، باقلا، و غذاى شور بپرهیزند. اگر بیمار مبتلا به بیخوابى است با داروهاى حمام داروئى بالا سرشویه نمایند. هفته اى دو روز از داروى اطریفل صغیر با فرمول زیر استفاده کنند (روزى ۳ قاشق مرباخورى )
فرمولاطریفل صغیر
هلیله کابلى ۱۵ گرم
هلیله سیاه ۱۵ گرم
پوست هلیله زرد ۱۰ گرم
آمله مقشر ۱۵ گرم
همه را نرم کوبیده خوب بسایند در ۲۵۰ گرم عسل ریخته روزى ۳ قاشق مرباخورى .
اگر بیمار ضعیف باشد، افتیمون و هلیله سیاه از هر کدام ۵ گرم انتخاب کرده در ۱۰۰ گرم شکر کوبیده دو روز این مقدار را بدهند.
نسخه زیر خیلى موثر و مفید است
افتیمون ۵ گرم
گل سرخ ۵ گرم
گل بنفشه ۱۰ گرم
بادیان ۱۰ گرم
گل گاوزبان ۱۰ گرم
بادرنجویه ۲۰ گرم
پس از نیم کوب کردن ۷ قسمت نموده صبح و عصر پس از جوشاندن میل نمایند.
نسخه موثر دیگر
سنا ۲ گرم
گل سرخ ۱۰ گرم
افتیمون ۵ گرم
پوست هلیله زرد ۳ گرم
هلیله سیاه ۱۰ گرم
بسفایج ۵ گرم
بادیان ۱۰ گرم
ریشه شیرین بیان ۲۵ گرم
اسطوخدوس ۱۰ گرم
پرسیاوشان ۱۰ گرم
شاه تره ۵ گرم
گل گاوزبان ۱۰ گرم
بادرنجویه ۱۵ گرم
گل بنفشه ۱۵ گرم
سه پستان ۳۰ دانه
مویز ۴۰ دانه
همه را پاک کرده ، غیر از مویز بقیه را نیم کوب نموده روزى ۲۰ گرم از این مخلوط را جوشانده صبح ناشتا و عصر میل نمایند.
مالیخولیا با مبداء سوداوى و صفراوى
نسخه :
هلیله کابلى ۱۰ گرم
هلیه سیاه ۱۰ گرم
پوست هلیله زرد ۱۰ گرم
ابریشم مقرض ۱۰ گرم
شاه تره ۵ گرم
گل گاوزبان ۱۰ گرم
بادرنجویه ۱۰ گرم
اسطوخدوس ۱۵ گرم
بسفایج ۱۰ گرم
مصطکى ۲۰ گرم
تخم گشنیز ۵ گرم
همه را نرم کوبیده در نیم کیلو عسل روزى سه قاشق مرباخورى این دستور مقوى قلب و جسم و مقوى اعصاب است .
شربت بنفشه ، شربت نیلوفر، تمرهندى ، آلوچه برقانى ، ترنجبین و شیرخشت نیز مفید است .
نسخه دیگر
گاو زبان ۱۵ گرم
تخم گشنیز ۵ گرم
ابریشم مقرض ۵ گرم
بهمن سفید ۵ گرم
صندل سفید ۲۰ گرم
تخم بالنگو ۱۰ گرم
تخم فرنجمشگ ۵ گرم
همه را نرم کوبیده در نیم کیلو عسل روزى سه قاشق مرباخورى
مالیخولیا با مبداء کامل سوداوى
علائم :
این بیمارى در مزاج سوداوى حالت سخت بیمارى را ظاهر مى سازد از قبیل وهم ، فزع گریه زارى شدید، خیالات بد، حب وحدت (یکى را شدیدا دوست داشتن ) ضعف تن .
درمان :
دادن کمپوت سیب ، کمپوت به ، عرق بیدمشگ ، عرق گاوزبان ، عرق صندل .
اقتیمون ۵/۲ گرم + افسنطین ۵/۲ گرم دم کرده با عسل این مقدار براى یک روز کافى است بایستى تا بهبودى بیمارى ادامه داده شود.
نسخه :
گل گاوزبان ۱۰ گرم
گل بنفشه ۱۵ گرم
گل نیلوفر ۵ گرم
تخم بالنگو ۵ گرم
نرم کوبیده در ۲۰۰ گرم گل قند حل کرده روزى سه قاشق مرباخورى پس از تمام شدن این دارو، مى توان از ایارج فیقرا و افتیمون روزانه استفاده نمود، باید غذاهاى گرم به بیمار داده نشود بهتر است از غذاهاى خنک استفاده شود.
مالیخولیا در مزاج گرم (از درمان زیر استفاده شود)
گل سرخ ۱۰ گرم
صندل سفید ۵ گرم
طباشیر ۵ گرم
تخم خرفه ۱۵ گرم
ریوند چینى ۵ گرم
بادرنجویه ۱۰ گرم
گل ارمنى ۱۰ گرم
گاوزبان ۱۰ گرم
عود ۵ گرم
گشنیز ۵ گرم
قرنفل ۵ گرم
نرم کوبیده در شربت سیب حل کرده روزى ۳ قاشق مرباخورى .
مالیخولیا در مزاجهاى سرد
علائم :
اگر با تندى نبض ، گرمى بدن همراه نباشد از داروى زیر استفاده مى شود.
کهربا ۱۰ گرم
بسد ۱۰ گرم
مروارید ۱۰ گرم
ابریشم ۱۰ گرم
زرنباد ۱۰ گرم
دورنج ۱۰ گرم
بهمن سرخ ۲۰ گرم
بهمن سفید ۲۰ گرم
سنبل ۵ گرم
قرنقل ۵ گرم
سازج ۵ گرم
جند بیدستر ۵ گرم
زنجبیل ۱۰ گرم
دارفلفل ۵ گرم
همه را نرم کوبیده ، سه برابر وزن همه آنها عسل اضافه کرده روزى سه قاشق مرباخورى ، داراى فوق را پس از آماده کردن مدتى نگهداشته بعدا مصرف نمایند تا خوب حل شود.
داروى فوق براى خفقان ، تقویت قلب ، باز کردن رنگ رخسار و بر طرف کردن حالات صرعى ، فلج و لغوه و تبهاى نامنظم بکار برده مى شود.
نسخه :
افتیمون ۵ گرم
سنا ۱۵ گرم
هلیله کابلى ۱۵ گرم
گل بنفشه ۱۵ گرم
بسفایج ۱۰ گرم
بادیان ۱۰ گرم
پرسیاوشان ۵ گرم
ریشه کاسنى ۲۰ گرم
عناب ۲۰ دانه
آلوچه برقانى ۴۰ دانه
سه پستان ۲۰ دانه
پس از مخلوط کردن روزى ۱۰ گرم جوشانده در دو نوبت بدهند.
مالیخولیا با مبداء وخامت کامل مغز
این نوع بدترین حالت مرض است و بیشتر در نزد کسانى که رقیق الفکر هستند و شب و روز در حل مشکلات و مسائل غامض مشغولند دیده مى شود، حالت بیدارى شدید در شب و فکر زیاد از علائم بیمارى است ، راه رفتن در آفتاب ، به مدت زیاد و خوردن چیزهاى گرم و چرب و محرکات مغزى مثل پیاز، سیر، تره باعث تشدید مرض خواهد شد، بیمار لاغر شده ، نبض ضعیف و دچار اختلال گشته سر و صورت بیمار از سایر جاها لاغر و پژمرده تر مى شود، حالت وسواس شدید و خیره روى زمین نگاه کردن از حالات مخصوص این مرض است .
درمان :
خون گیرى در مبتلایان به فشار خون و چاقهاى دوران یائسگى راه اصلى کم کردن حالات مرضى است شستن سر و روى با آب بنفشه و نیلوفر و دادن غذاهائى که از گوشت بره و مرغ و بزغاله تهیه شده باشد و خوردن فالوده از شکر و نشاسته و روغن بادام توصیه مى شود.
شستشوى سر با آب جوشیده و یا جو نیم کوب شده یا گل بنفشه یا برگ کاهو و گل نیلوفر کوبیده یا گل بنفشه تخم کدو مفید است و یا گل نیلوفر را کوبیده بر سر قرار دهند یا از آب جوشانده آن سر را بشویند. گلاب یا گلهاى خنک را بو کنند از امور جنسى و کارهاى سنگین و صدمه خوردن بپرهیزند سلامتى سایر اعضاء بدن را بایستى کاملا رعایت کرد چه اگر یکى از اعضاء بیمار باشد باعث تشدید مرض خواهد شد.
نسخه براى انواع مالیخولیا
هلیله سیاه ۱۵ گرم
هلیله کابلى ۱۵ گرم
پوست هلیه زرد ۱۰ گرم
آمله مقشر ۱۰ گرم
ابریشم مقرض ۱۰ گرم
شاه تره ۵ گرم
گاوزبان ۱۰ گرم
بادرنجویه ۱۰ گرم
اسطوخدوس ۱۵ گرم
بسفایج ۱۰ گرم
مصطکى ۳۰ گرم
تخم گشنیز ۵ گرم
همه را نرم کوبیده ، سه برابر همه داروها عسل اضافه کرده ، روزى سه قاشق مرباخورى .
نسخه دیگر (این نسخه علاوه بر مالیخولیا براى اعصاب و تب مؤثر است )
گل گاوزبان ۵ گرم
تخم گشنیز ۵ گرم
ابریشم مقرض ۱۰ گرم
بهمن سفید ۲۰ گرم
صندل سفید ۵ گرم
تخم بالنگو ۱۵ گرم
فرنجمشگ ۱۵ گرم
همه را نرم کوبیده در ۲۵۰ گرم عسل حل کرده روزى سه قاشق مرباخورى .
نسخه (این نسخه علاوه بر مالیخولیا براى وسواس خفقان و ضعف قلب نیز مفید است )
آب سیب ۲۵۰ گرم
آب به ۲۵۰ گرم
آب امرود ۲۰۰ گرم
عرق بیدمشک ۲۵۰ گرم
گلاب ۲۵۰ گرم
عرق گاوزبان ۲۵۰ گرم
عرق صندل ۲۵۰ گرم
نبات نیم کیلو
همه را جوشانیده تا به قوام آید روزى سه قاشق مرباخورى
جنون مانیا
این بیمارى را جنون سبعى یا جنون درندگان گویند، صاحب این بیمارى هر چه را ببیند مى شکند، مى زند، پاره مى کند، و مرتبا مى خواهد به اطرافیان حمله ور شود این بیمارى بیشتر در اثر حالات سوداوى و صفراوى زیاد دیده مى شود.
مانیا با حالت سوداوى شدید
پوست لاغر و چسبیده به بدن و پوست تیره رنگ و گرفته و اکثر با حالت خاموشى و ساکت ، اما اگر شروع به سخن کند به زودى دست بردار نیست و مرتبا تکرار مى کند و اگر عصبانى شد دیرتر فرو مى نشیند گاهى به قصد خودکشى کارى را انجام مى دهد.
مانیا با حالت صفراوى شدید
کثرت اضطراب ، سرعت ، شرارت ، و سرعت زوال عقلى یعنى زود عصبانى مى شوند و زود هم فرو مى نشینند، درهمى کلمات ، و زایل شدن عقل ، و کثرت کلام بیهوده از علائم این مرض است .
درمان :
بر حسب علت مرض درمان را بایستى شروع کرد و بایستى ماءالشعیر (آب جو اسلامى ) و محرکات قلب و بدن تجویز شود در صورت یبوست مزاج آب تمرهندى آب آلو و شربت نیلوفر به کار مى برند.
نسخه :
سنا ۵ گرم
اسطوخدوس ۳۰ گرم
هلیله سیاه ۱۰ گرم
گل بنفشه ۱۵ گرم
گل سرخ ۱۰ گرم
تاجریزى ۵ گرم
افتیمون ۵ گرم
تمرهندى ۲۵ گرم
مویز ۵۰ گرم
غیر از مویز همه را نیم کوب کرده ۱۵ قسمت نموده مویزها را نیز به آنها تقسیم کرده جوشانده یک لیوان صبح و یکى عصر میل نمایند.
اگر بهر جوشانده ۱۵ گرم ترنجبین شیره کش شده اضافه کنند بهتر است .
حمق
یعنى نقصان یا ابطال فکرى و از بین رفتن افکار.
درمان :
شربت اسطوخدوس ، شربت افتیمون ، و مقویات مغز مفید است .